10. FotoArtFestival

El Rocio
Tytus Grodzicki

PL
Na południu Półwyspu Iberyjskiego, w malowniczym Parku Narodowym Doñana, nieopodal ujścia rzeki Gwadalkiwir i zaledwie godzinę drogi z Sewilli, leży miasteczko El Rocío. Jego nazwa, Rocio, w języku hiszpańskim oznaczająca rosę, przywodzi na myśl krople wody, które nocą zbierają się na liściach aromatycznych roślin, by o poranku wyparować, roztaczając w powietrzu woń kwiatów i krzewów. Jak głosi legenda, w czasach średniowiecza pewien pasterz natknął się tutaj na drzewo, którego pień zdobiła podobizna Najświętszej Maryi Panny. Niewiele myśląc, zdjął ją i zabrał ze sobą. Wracając do domu postanowił jednak uciąć sobie drzemkę, a gdy się obudził, ku swojemu zdumieniu odkrył, że figurka zniknęła, powróciwszy samoistnie tam, gdzie została znaleziona.

Na pamiątkę tego cudownego wydarzenia w miejscu tym wzniesiono sanktuarium, do którego co roku, począwszy od połowy XVII wieku, ściągają piechotą, konno lub na wozach grupy pielgrzymów przybywających z różnych stron Andaluzji (Kadyksu, Sewilli, Huelvy i Almonte). Święto Matki Boskiej del Rocío odbywa się w dzień Zesłania Ducha Świętego, w najpiękniejszym momencie wiosny i w jednym z najbardziej spektakularnych regionów Europy. Zebrani pielgrzymi oddają cześć Dziewicy z El Rocío, zwanej też Białą Gołębicą i Panią Moczarów. Świętowanie trwa trzy – przepełnione śpiewem, modlitwą i tańcem – dni, podczas których wiara, folklor, natura i zabawa łączą się w pełen religijnego uniesienia rytuał. Dźwięk jarzma wołów ciągnących wozy wzniecające spod kół tumany kurzu; biel stojących jeden za drugim niskich domostw z przysłoniętymi zdobną kratą oknami pełnymi kwiatów; wdzięk andaluzyjskich jeźdźców w zdobnych strojach, przemierzających miasteczko kłusem na grzbiecie swych smukłych wierzchowców; żywe kolory zwiewnych sukien na ramionach Andaluzyjek, przystrojonych w jedwabne chusty i z kwiatami we włosach. Wszystko to olśniewa przybysza, który chcąc nie chcąc zanurza się w wielobarwnym zgiełku – mieszance palm, pieśni, śmiechów, wachlarzy i okularów przeciwsłonecznych.

Czas płynie jednak szybko i pod koniec dnia ów spektakl kolorów i brzmień znika wraz z ostatnimi promieniami słońca chowającymi się za horyzontem. Wówczas, kiedy z oddali docierają ostatnie dźwięki muzyki, zapalają się światła, a twarz wydaje się owiewać bryza oceanu. Smak wina łączy się z kromkami chleba zanurzonego w oliwie z oliwek, świeżymi pomidorami i suszoną wędliną. Dzwony kościołów dźwięczą niczym śpiewy muezzinów. A po ulicach miasteczka – zdawałoby się – zaczynają wędrować duchy starożytnych Tartezów, Rzymian, Wizygotów i Arabów, którzy zamieszkiwali te strony w zamierzchłych czasach.

Romeria de El Rocío to eksplozja wrażeń, tak radosnych i szczęśliwych, co osobliwych i odległych. Łączy ono bowiem współczesną Andaluzję z dawno minionym, obcym nam już światem.

José Sardaña Polo
Nauczyciel historii, geografii i sztuki
tłum.: Wojciech Grodzicki

ES
Al sur de la península ibérica, próxima a la desembocadura del río Guadalquivir y dentro del Parque Nacional de Doñana, hay una aldea llamada El Rocío, a tan solo una hora en coche de Sevilla. Su nombre, Rocío, evoca al agua que con la frescura de la noche se condensa sobre las hojas de miles de plantas aromáticas que, al evaporarse por la mañana, esparce su fragancia por el aire. Cuenta la leyenda que fue un pastor del s. XV quien encontró allí una talla de una virgen en el tronco de un árbol y la tomó para sí. En su camino de regreso a casa se quedó dormido y al despertar, descubrió que la talla había regresado a su árbol.

En recuerdo de tal milagro, se levantó allí una ermita, y hacia allí se dirigen desde 1653 y desde diferentes partes de Andalucía (Cádiz, Sevilla, Huelva y Almonte) los peregrinos, a pie, a caballo o en carromato, organizados en hermandades. Tiene lugar en Pentecostés, la época más florida de la primavera y en uno de los espacios protegidos más impresionantes de Europa. Allí se rinde culto a la Blanca Paloma, o a la señora de las Marismas, que son otros nombres con los que también se conoce a la virgen del Rocío. La romería dura tres intensos días de cantes, rezos, y bailes, donde el carácter religioso, el folclórico, el ambiental, y el lúdico se funden en un ritual de gran devoción. El cascabeleo de los collarones de las mulas que tiran de los carros levantando gran polvareda; la blancura de las casas bajas de ventanas enrejadas, cuajadas de flores, que se suceden una detrás de otra; el porte de los señoritos andaluces, que se pasean con su traje ceñido sobre unos esbeltos caballos de trote singular; los vivos colores de los vestidos de amplios vuelos de las andaluzas, con su mantón de seda y sus flores al pelo; todo deslumbra al recién llegado, que se sumerge sin quererlo en una llamativa algarabía de palmas, canciones, risas, abanicos y gafas de sol.

No obstante, el tiempo pasa rápido y con cada atardecer, todo se difumina. Es entonces cuando la música se oye a lo lejos, se encienden los farolillos y parece percibirse la brisa del océano. En ese momento, el vino se funde mejor con las rebanadas de pan, mojadas en aceite de oliva, tomate y jamón; las campanas de las iglesias suenan a canto de almuecín; y hasta se diría que rondan por los callejones los antiquísimos fantasmas de los tartesios, romanos, visigodos y árabes que alguna vez poblaron la región. Ir allá, de romería al Rocío, es experimentar una explosión de sensaciones tan alegres y placenteras como extrañas y lejanas, en donde la Andalucía actual se funde con un mundo mucho más antiguo y desconocido.

José Sardaña Polo
Profesor de geografía, historia y arte

ENG
In the north of the Iberian Peninsula, in the scenic Doñana National Park, not far from the Guadalquivir estuary, and only an hour away from Seville, lies the town of El Rocío. It’s name, meaning dew in Spanish, makes one think of the drops of condensed water collecting overnight on fragrant leaves, only to evaporate in the morning among the scent of flowers and foliage. Legend has it that in the Middle Ages, a shepherd encountered a likeness of Mary the Virgin on one of the tree trunks whilst roaming the area. He took it with him, and when he decided to take a rest on his way home, he was surprised to discover that it had miraculously returned to where he had originally found it.

To commemorate this event, a sanctuary has been erected on the site. From the mid-17th century onward, each year groups of pilgrims gather from various parts of Andalusia (Cadiz, Seville, Huelva, and Almonte), arriving on foot or by caravan. The Feast of the Virgin del Rocío takes place on Pentecost, among the beautiful spring aura in one of the most spectacular regions of Europe. The pilgrims worship the Virgin of El Rocío, also known as the White Dove, or the Lady of the Marshes. The feast lasts three days—full of song, prayer, and dance—during which faith, folklore, nature and excitement come together in a ritual of high religious importance. It’s the sound of oxen-drawn carts, filling the streets with a cloud of dust; the rows of low, white-walled houses, each with an ornate wrought-iron window covering on which flowers grow; the grace of Andalusian equestrians in their rich celebration garb, trotting through the town on their steeds; the vibrant colours of the women’s dresses, with their silk shawls and flower-decorated hair. All of it dazzles the visitor, and one can’t help but immerse oneself in the hustle and bustle of colours and noises—a true mix of palm trees, song, laughter, fans, and sunglasses.

Time passes quickly, though, and by the end of the day the spectacle of colours and sounds dissipates with the last rays of the sun disappearing over the horizon. When the last faraway notes of music ring through the air, the lights come on, and an ocean-like breeze caresses one’s face. The taste of wine mixes with bread dipped in olive oil, fresh tomatoes and cured meats. The church bells sing through the air like muezzins. And in the city streets—one imagines—ghosts of the Tartessians, Romans, Visigoths, and Arabs of old roam around, like in the olden days when they ruled the region before.

The pilgrimage to El Rocío is an experience that is happy and joyful, but also peculiar in a sense—as through it, a bridge connects the Andalusia of today with a distant, foreign world of old.

José Sardaña Polo
Nauczyciel historii, geografii i sztuki
tłum.: Krystyna Grodzicka